بیولوژی و پراکندگی pileolaria terebinthi (dc.) cast. عامل زنگ بنه (pistacia mutica fisch./ et mey.) در استان فارس

بنه (pistacia mutica fisch. et mey.) یکی از درختان جنگلی مهم ایران است که مساحت جنگل های آن 2/5-3 میلیون هکتار می باشد. مطالعات اندکی بر روی بیماریهای بنه انجام شده است . یکی از مهمترین بیماریهای این درخت جنگلی زنگ بنه است که در دنیا بیشتر به نام زنگ پسته شناخته می شود. بر روی این بیماری بویژه بیولوژی آن هیچگونه تحقیقی صورت نگرفته است . با بررسی هایی که در سال های 1377-1378 انجام شد، مشهص شد که قارچ عامل بیماری با ایجاد آلودگی سیستمیک در بهار سبب ظهور نشانه هایی از قبیل بدشکلی و سبزردی عمومی سرشاخه ها می شود. اسسپرموگونیوم های قارچ پس از 3-5 روز از ظهور اولین علایم به تعداد بسیار زیاد بصورت جوش های گرد و قهوه ای روی اندام های آلوده تشکیل می شدند. این جوش ها زیرکوتیکولی، مخروطی، به ابعاد 37/5-132/5×31-81/5 میکرومتر و بدون پارافیز می باشند. اسپرماشیاشفاف بیضوی، به ابعاد 3-5×2-3 میکرومتر هستند و در نوک اسپرماتوفورهای بلند تشکیل می شوند. یک هفته پس از ظهور اسپرموگونیوم ها ایسیوم های یوردینوئید در بین این جوش ها تشکیل شدند. ایسیوم ها زیر اپیدرمی بود و در آنها بر روی پایه های کوتاهی ایسیوسپورهای یک سلولی، گرد، بیضوی تا تخم مرغی به ابعاد 20-37/5×15-25 میکرومتر به رنگ قهوه ای روشن با 2-4 روزنه تندشی پراکنده تشکیل می شوند. یوردیوم ها قهوه ای رنگ بوده و تمام سطح اندام آلوده را می پوشانند. این جوش ها 2-3 هفته بعد از ایسیوم ها ظاهر شدند. یوردیوسپورها شبیه ایسیوسپورها و کمی کشیده تر به ابعاد 18-39×16-23 میکرومتر و دارای دو روزنه تندشی استوایی یا در مورادی سه روزنه پراکنده بودند. تلیوم ها در اواخر تابستان تا اویل پاییز بر روی لکه های قرمز رنگ بر روی پهنک برگ ها بصورت جوش های قهوه ای شدند و تلیوسپورها یک سلولی، دیسکوئید، قهوه ای به ابعاد 26-34×18-32 میکرومتر با یک روزنه تندشی در نوک و یا پایه شفاف و بلند می باشند. این اسپورها در اواخر زمستان تولید بازیدیوم های شفاف 4 سلولی به ابعاد 33-89×8-12 میکرومتر کردند که بر روی استریگماهای نوک تیز آن بازیدیوسپورهای کروی تا تخم مرغی به ابعاد 10-14×8-10 میکرومتر تشکیل شد. نتایج بررسی های صحرایی نشان داد که درختان ماده بطور معنی داری شدیدتر از نرهای آلوده شدند. شدت آلودگی در ارتفاعات بالاتر از 2000 متر بطور معنی دای کاهش یافت . بین سن درخت و شدت آلودگی همبستگی معنی دار منفی وجود داشت . بین جهت شیب غالب رویشگاه و درصد سطح پوشش تاج در درختان با شدت آلودگی همبستگی معنی دار مشاهده نشد. بین شدت آلودگی، جنس ، سن و ارتفاع رویشگاه از سطح دریا یک رگرسیون خطی وجود داشت .